Welk rapportcijfer krijgt koning Willem-Alexander van de deskundigen?

Jeroen Snel, royaltyjournalist en presentator:

Rapportcijfer: Een 8!

Hoe benaderbaar is de koning?
“De koning is goed benaderbaar. Hij doet zijn best om direct het ijs te breken als hij gewone burgers voor het eerst ontmoet. En dat kost hem weinig moeite, omdat hij zelf ook best gewoon is gebleven. Een normale Nederlander – geloof het of niet – zoals zovelen, met wie je makkelijk kunt omgaan.”

Bij zijn aantreden gaf de koning aan te willen verbinden, stimuleren en aanmoedigen. Slaagt hij daarin?
“Ja. Hij neemt zijn ervaringen van werkbezoeken in het land mee terug naar Den Haag, waar hij ze voorhoudt aan bewindspersonen, die er mogelijk iets mee doen. Het meest duidelijk is de koning verbinder als hij mensen spreekt of ontmoet die het moeilijk hebben. Zoals nabestaanden bij rampen. De foto van Willem-Alexander en Máxima zittend op het platform van de luchtmachtbasis in Eindhoven na de MH17-ramp, staat op mijn netvlies gebrand. Hij zat daar namens alle Nederlanders.”

Hoe modebewust vind je de koning?
"In het begin heeft Máxima hem nog weleens mogen aankleden, maar de laatste jaren is daar helaas geen sprake meer van. Willem-Alexander hecht veel waarde aan zijn stropdassencollectie, vooral de dassen die hij van zijn vader erfde – hoewel die ooit riep: ‘Welkom in het stropdasloze paradijs.’ Bij belangrijke gelegenheden, zoals ontmoetingen met andere staatshoofden of regeringsleiders, draagt hij dikwijls gespschoenen en double breasted kostuums. Het is hoog tijd dat hij zich – weer – openstelt voor tips van experts en een kleine metamorfose ondergaat.”

Wat vind je van zijn toespraken?
“Als een toespraak uit zijn hart komt, is die authentiek en recht voor z’n raap. Op het moment van voordracht rolt die toespraak er dan vanzelf uit. Als hij een regeringsverklaring moet voorlezen – zoals de troonrede of, zoals in 2020, excuses aan Indonesië – is hij een minder goede spreker.

De 4 mei-toespraak in 2020 was zijn beste toespraak ooit, net zoals zijn rede op camera in coronatijd. Dan heeft hij duidelijk zelf meegeschreven aan de tekst. Een samenwerking met misschien wel de meest getalenteerde tekstschrijver van ons land, Jan Snoek.”

Is de koning gelovig?
“Willem-Alexander is geen kerkganger, maar wel gelovig. De mooiste metafoor die hij ooit gebruikte, is dat het leven als een vliegreis is. Je bent piloot, mag zelf sturen, maar soms krijg je vanuit de luchtverkeersleiding een andere route door. Een nieuwe bestemming of één die het noodweer ontwijkt. Hij weet zich afhankelijk van God.”

Is de koning gegroeid in zijn rol, of kan er nog wel een tandje bij?
“Hij moet nog steeds wennen aan het idee dat een privéleven niet langer op de eerste plaats kan staan. Juist daardoor ging het fout met de beruchte herfstvakantie van 2020 in coronatijd.”

Bereidt hij Amalia goed voor op het koningschap?
“Ja, hij toont het goede voorbeeld. Nu nog meer dan voordat Amalia 18 was. Maar bovenal is Amalia streng voor zichzelf en doet ze er nu al van alles aan om op een dag een goede koningin te zijn.”

Eindconclusie?
“Willem-Alexander heeft het welzijn van ons land en ons Nederlanders hoog in het vaandel staan. Als hij zijn taak uitoefent, gaat hij er echt voor. Het enige wat hij steeds weer opnieuw moet ontdekken, is dat die taak 24/7 op hem wacht. Tot zijn pensioen zal hij een groot offer moeten blijven geven door zijn privéleven niet op de eerste plaats te zetten.”

Josine Droogendijk, royaltyverslaggever en auteur van  'De magie van Máxima' 

Rapportcijfer  7.8

Hoe benaderbaar is de koning?
“De koning is benaderbaar, meer dan zijn moeder. Zelfs voor een selfie is hij – als het past bij het moment – wel te porren. Toch is de koning, ondanks zijn vrije opstelling, minder benaderbaar dan pakweg vijf, zes jaar geleden. Dat heeft alles te maken met de nieuwe vormgeving van koninklijke bezoeken. Voorheen werd bijna alles aangekondigd op de website van het Koninklijk Huis, nu wordt twee derde achteraf bekendgemaakt. Voor de inhoud van het bezoek doet dat veel goed, maar voor het publiek is het wel wat moeilijker om in contact te komen met de vorst.”

Bij zijn aantreden gaf de koning aan te willen verbinden, stimuleren en aanmoedigen. Slaagt hij daarin?
“Je kunt zien dat deze drie zaken als een rode draad door zijn werkzaamheden lopen. Onlangs was ik vanwege NLdoet met het koningspaar in een wijktuin. Ondanks de stromende regen liep de koning met kruiwagens vol zand rond, om zo de vrijwilligersdag van het Oranje Fonds onder de aandacht te brengen. Toen ik hem zag geinen met de wijkbewoners, dacht ik: wat jammer dat de koning zo vaak op het paleis moet zijn voor allerlei ontvangsten.”

Hoe modebewust vind je de koning?
“De koning is beslist geen modekoning. Dat hoeft ook niet, zolang hij er maar netjes en verzorgd uitziet. Aan zijn stropdassen en manchetknopen zie je dat hij aandacht besteedt aan zijn uiterlijk. Is hij in de dierentuin, dan draagt hij een stropdas met leeuwen en tijgers. Maar waarom hij kiest voor een – veel te – wijde pasvorm van zijn pakken, is mij een raadsel. Dat kan veel beter.” 

Wat vind je van zijn toespraken?
"Je kunt horen dat de toespraken van de koning door een ervaren tekstschrijver geschreven worden. Ze kloppen als een bus, sluiten qua niveau en inhoud aan bij de toehoorders en zijn vaak een tikkeltje geestig. Helaas heeft de koning moeite met het lezen van de autocue. Doordat hij publiekelijk geen leesbril wil dragen, moet het lettertype bovendien ook vrij groot worden ingesteld. Daardoor zie je zijn ogen van links naar rechts schieten. Samen met zijn hakkende armen levert dat een onrustig plaatje op. Jammer, want de vorm leidt zo af van de inhoud.”

Is de koning gelovig?
“Ik wil niet oordelen over het geloof van de koning. Het is geen geheim dat hij niet wekelijks in de kerk zit, maar tussen geloof en kerkgang hoeft niet per se een isgelijkteken te staan. Of, om het met zijn eigen woorden te zeggen: “Ik ben niet zo kerkelijk, maar wel overtuigd gelovig.”

Is de koning gegroeid in zijn rol, of kan er nog wel een tandje bij?
“De koning is leuker, spontaner en kundiger dan veel mensen denken, maar hij wordt nukkig zodra we ons gaan bemoeien met zijn privéleven. Bij zijn excuses naar aanleiding van de Griekenlandreis in oktober 2020 spatte zijn boosheid bijna van het beeldscherm af. Heel invoelbaar, maar het is nu eenmaal een feit dat hij 24/7 koning is. Ik hoop dat hij daar de komende jaren meer oog voor heeft, want de fouten die zijn populariteitscijfer hebben doen dalen, hadden gewoon voorkomen kunnen én moeten worden.”

Bereidt hij Amalia goed voor op het koningschap?
“Amalia krijgt alle vrijheid om zich te ontplooien. Als moeder van twee jonge dochters snap ik die keuze heel goed, maar eerlijk is eerlijk: als de koning ons onverhoopt ontvalt, weet ik niet of de Prinses van Oranje er wel klaar voor is.”

Eindconclusie?
“Aan zijn agenda kun je zien dat de koning de kerntaken van zijn ambt serieus neemt. Dat hij hierbij ook eigen initiatief neemt – het bezoek aan het AZC in Ter Apel was bijvoorbeeld op eigen verzoek – vind ik mooi. Het zou voor zijn populariteit goed zijn als de koning wat vaker buiten de Randstad op stap zou gaan. Qua zichtbaarheid is er werk aan de winkel. Wellicht kunnen de prinsessen hierbij helpen in de toekomst.”